تبیان

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: ساخت پاستیل سرماخوردگی با استفاده از مواد گیاهی
نام ارائه دهنده/دهندگان: آیدا مرنی، تانیا پورطاهری، ماهک نجفی، نیایش رجب
زمینه و نوع پروژه: علوم زیستی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: دبستان رسا

چکیده
در این پروژه سعی شده که مواد گیاهی و میوه های مناسب برای بهبودی سرماخوردگی به صورت پاستیل در آورده شود که برای کودکان و نوجوانان جذاب بوده و با علاقه زیادی آن را مصرف کنند. ابتدا آب میوه های مشخص شده و همچنین مواد گیاهی مناسب برای بهبود سرماخوردگی را با ژلاتین مخلوط کرده تا به صورت ژله ای درآید سپس به صورت اندازه های کوچک و شکل های مختلف و جذاب برای کودکان در آورده شده است.

مقدمه
سرماخوردگی، بیماری واگیر مربوط به دستگاه تنفسی فوقانی است که عمدتاً بینی را تحت تأثیر قرار می دهد. سرماخوردگی معمولاً با خستگی، احساس سرما، عطسه و سردرد آغاز می شود و با علائمی چون سرفه، گلودرد، آبریزش بینی و تب ادامه می یابد و معمولاً هفت تا ده روز بعد برطرف می شود و برخی علائم ممکن است تا سه هفته طول بکشد عفونت دستگاه تنفسی فوقانی بر اساس قسمت هایی از بدن که بیشتر دچار عفونت می شوند، دسته بندی می گردند، که سرماخوردگی عمدتاً بینی، سینوس ها، گلو و همچنین یک یا هر دو چشم را با التهاب ملتحمه تحت تأثیر قرار می دهد.

علائم بیماری معمولاً به واکنش دستگاه ایمنی بدن بیشتر مرتبط هستند تا به بافت هایی که ویروس از بین می برد. تشخیص بیماری سرماخوردگی از آنفلونزا بسیار مشکل و گاهی غیرممکن است، در آنفلوانزا علائمی مانند سردرد، درد عضلات و تب شدت بیشتری دارند که البته در سرماخوردگی های شدید هم به همان شکل است.
با هر بار ابتلا به بیماری، بدن انسان پادتن مربوط به ویروس را تولید می کند تا در آینده دیگر به آن مبتلا نشود، اما از آن جا که بیش از دویست ویروس مختلف باعث سرماخوردگی می شوند، با هر بار ابتلا باید پادتن مختص آن ساخته شود و برای همین یک فرد در طول زندگی خود به طور متوسط 50 بار (بزرگسالان دو تا پنج بار در سال و کودکان شش تا ده بار در سال) به سرماخوردگی مبتلا می شود.

هم چنین به دلیل همان دویست ویروس، ساختن واکسن سرماخوردگی مشکل و غیرممکن است و هیچ دارویی برای این بیماری تاکنون به وجود نیامده است، اگرچه علائم بیماری را با داروهای تب بر (مانند استامینوفن) یا ضدآبریزش بینی (مانند آنتی هیستامین) می توان کاهش داد. در بعضی موارد که احتمال ابتلا به یک بیماری باکتریایی (مانند برونشیت، سینه پهلو، سینوزیت و عفونت گوش میانی) وجود دارد، از پادزیست برای درمان آن استفاده می شود، اما پادزیست ها هیچ تاثیری بر روی ویروس سرماخوردگی ندارند.
برخی نیز معتقدند که ویتامین ث یا قرص روی یا عسل می تواند باعث بهبودی علائم بیماری شود که به طور کامل به اثبات نرسیده است. به طور کلی پیشگیری از بیماری آسان است، زیرا ویروس عامل بیماری مدت زمان محدودی را زنده می ماند و با شست و شوی دست ها که یکی از راه های مهم برای پیشگیری است، می توان آن را از بین برد و برخی شواهد استفاده از ماسک های بینی و دهان را نیز موثر می دانند.
متداول ترین علائم سرماخوردگی شامل سرفه، آبریزش بینی، گرفتگی بینی و گلودرد است و علائم دیگر شامل درد عضلات، خستگی، سردرد و بی اشتهایی می باشد.

شلغم ماده مفیدی است که از دیرباز برای رفع سرماخوردگی و مبارزه با آن ایجاد می شود. مصرف دمنوش آویشن، نعنا، پونه، شوید و عسل جهت پیشگیری و درمان سرماخوردگی بسیار مناسب است. لیمو ترش درمان طبیعی و موثری است. تولید گلبول های سفید را فعال می سازد و به این ترتیب قدرت دفاعی بدن را تحریک می سازد. در میان مرکبات بیش ترین مقدار ویتامین "ث" دارد به طوری که خوردن یک عدد متوسط آن می توان 54 میلی گرم ویتامین را به بدن دهد، که برای تقویت سیستم دفاعی بدن بسیار مناسب است.
دمنوش های گیاهی با خواص ویژه و منحصر به فرد خود از ایجاد سرماخوردگی جلوگیری می کند. شلغم ماده مفیدی است که ازدیرباز برای رفع سرماخوردگی و مبارزه با آن ایجاد می شود. بنابراین شلغم را پخته و به صورت داغ میل کنید. در این بین درست کردن انواع دمنوش ها نیز مفید است به گونه ای که مصرف دمنوش آویشن، نعنا، پونه، شوید و عسل جهت پیشگیری و درمان سرماخوردگی و مصرف روزانه یک لیوان از این دمنوش برای جلوگیری از سرماخوردگی توصیه می شود. در این بین خیساندن انجیر و هلو برای رفع سرفه در این فصل بسیار مفید است.

در این پروژه سعی شده که مواد گیاهی و میوه های مناسب برای بهبودی سرماخوردگی به صورت پاستیل در آورده شود که برای کودکان و نوجوانان جذاب بوده و با علاقه زیادی آن را مصرف کنند. ابتدا آب میوه های مشخص شده و همچنین مواد گیاهی مناسب برای بهبود سرماخوردگی را با ژلاتین مخلوط کرده تا به صورت ژله ای درآید سپس به صورت اندازه های کوچک و شکل های مختلف و جذاب برای کودکان در آورده شده است.

در طرح اولیه یکی از دانش آموزان از آب پیاز که برای سرماخوردگی مناسب بود ژله درست کرده است که از لحاظ طعم و مزه مورد پسند کودکان نبوده است، به همین خاطر این ماده از پروژه حذف شده است. همچنین در طرح اولیه یکی از ژله ها در قالب بزرگ درست شده است که ظاهر جذاب و مناسب نداشته است.
در ساخت این پاستیل از ژلاتین استفاده شده است که یک ماده کاملا بی ضرر و از طرفی هم برای استخوان بندی کودکان و نوجوانان هم مفید است. همچنین از آب میوه های مورد نظر و ماده گیاهی که مناسب برای گلو درد و سرما خوردگی بوده، استفاده شده است، که با هم مخلوط و در قالب های مناسب و جذاب برای کودکان درست شده است.

امروزه برای سرما خوردگی بسیار ساده هم آنتی بیوتیک و داروهای شیمیایی تجویز می شود که برای حل این مشکل ما به این فکر افتادیم که مواد گیاهی و میوه های مناسب برای سرما خوردگی را در قالب پاستیل برای کودکان و نوجوانان ارائه دهیم تا کمتر از داروهای شیمیایی استفاده شود.
در طرح ثانویه سعی شده که ژله آب پیاز که مطلوب نبوده است حذف شود و هم چنین بعضی از ژله ها سفت و محکم نشده بودند که با اضافه کردن ژلاتین آن مشکل برطرف شد و از قالب های جذاب و زیباتری در طرح ثانویه استفاده شده است.

روش کار
برای درست کردن ژله ها ابتدا 2 قاشق ژلاتین را توسط نصف لیوان آب حل کرده، برای شیرین شدن آن عسل اضافه کرده، سپس هر کدام از آب میوه های پرتقال، لیمو ترش، شلغم له شده، نعناع و دارچین را جداگانه به آن اضافه کرده و در قالب های مشخص در یخچال گذاشته شده تا سفت شود. سپس پس از شکل گیری پاستیل ها مورد استفاده قرار گرفته است. پاستیل های درست شده به مدت یک هفته به کودکان مختلفی که دچار گلو درد و سرماخوردگی بودند، داده شد تا استفاده کنند. تقریبا پس از یک هفته بیماری سرماخوردگی کودکان مشخص شده رو به بهبودی قرار گرفت و از طعم و مزه آن نیز راضی بودند.
 
مواد و وسایل مورد نیاز
ژلاتین
نصف لیوان آب
عسل
پرتقال
لیمو ترش
شلغم
نعناع
دارچین
قالب مورد نیاز

 مهارت های کسب شده
آشنایی با فواید مواد گیاهی و میوه ها و این که برای درمان هر بیماری نباید به دنبال درمان شیمیایی بود و می توان با مواد ساده موجود در خانه از به وجود آمدن بسیاری از بیماری ها جلوگیری کرد.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی

تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره تعداد 105 گروه به عنوان گروه های برتر در بخش های سمینارهای علمی، مسابقات و غرفه های نمایشگاهی به عنوان گروه های برتر برگزیده و معرفی شدند.
 بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های برتر علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.
 
مقطع: دبستان
موضوع: بررسی روزنه برگ درختان در سه منطقه ترافیکی
نام مدرسه: حضرت معصومه(س)
نام استاد: خانم فرناز ساحری
دانش آموزان: هلنا تجلی، منوشا رستمی، آیلین اصغری، پارمیدا تقی پور، ساغر یگانه پرست

چکیده:

 چنار درخت بزرگ و زیبایی است با تنه مستقل تاجی گسترده و شاخه های قوی. این ویژگی ها موجب شده اند تا چنار در ردیف مهم ترین درختان سایه دار  پارک ها و حاشیه خیابان ها قرار گیرد.
ریشه اصلی چنار از ابتدای رشد قوی و عمیق در خاک فرو می رود و در سنین بالا می تواند تا 4متر در خاک فرو رود و از رطوبت عمق خاک استفاده نماید.
شاخه ها از ارتفاع معینی از تنه منشعب می شوند و تاج درخت را بوجود می آورند در حالی که ساقه درختان شاخه زاد چنار معمولاً باریک و بلند و گاه کج و معوجند و با بالا رفتن سن درخت تنه اش صاف می شود.
شاخه های اصلی قطور و محکم چنار، در جهات مختلف می رویند و مجموعاً تاج نامنظم درخت را به وجود می آورند. شاخه های فرعی نیز به صورت نامنظم از شاخه های اصلی منشعب می شوند.
چنار از جمله درختان پهن برگ و خزان کننده است. برگ های چنار پهنک پنجه ای نسبتاً پهنی است. هر برگ دارای 5-3 لوب نوک تیز و پای برگ ها دارای 2 گوشوارک نسبتاً بزرگ برگ مانند است. قاعده برگ قلبی شکل، کناره برگ فاقد دندانه است. دمبرگ به طول 5 تا 10 سانتی متر و پوشیده از کرک های خاکستریست. سطح بالایی را روی برگ به رنگ سبز روشن است. برگ های جوان کرک هایی دارند که به تدریج با بالا رفتن سن برگ از تراکم آن کاسته می شود. پشت برگ به رنگ نقره ای مایل به سبز است و کرک های بیشتری دارد. رگبرگ ها به شکل پنجه ای و منشعب هستند. رگبرگ های میانی نسبتاً قطورند و در پشت برگ به صورت برجسته دیده می شوند.

الف: شرایط زیستگاهی:

آب و هوا: درخت چنار در هوای معتدل و کمی سرد نظیر ارتفاعات البرز و شمیرانات رشد خوبی دارد. چنار بسیار آب دوست است و در مکان هایی که جوی آب از کنار آن می گذرد تهویه ریشه های آن به خوبی صورت می گیرد و رشد سریعی دارد.
درخت چنار در تهران، سرمای خشک تا حدود 21- درجه سانتیگراد و گرمای 42+ درجه سانتی گراد را تحمل می کند، ولی گرمای شدید جنوبی و ساحلی ایران را تحمل نمی کند و برگ های آن در تابستان خشک می شوند.
جوانه های باز شده چنار به سرمای دیررس بهاره حساسند و در موارد استثنایی در استان تهران که دمای هوا به زیر صفر رسیده است، جوانه ها دچار سرمازدگی شده اند.
خاک: چنار به علت داشتن ریشه های قوی و عمیق، در خاک های  نسبتاً  ریز بافت، عمیق آبرفتی، با رطوبت متعادل و زهکشی خوب رشد می کند. در خاک های کم عمق، سنگلاخی، یا قلوه سنگی، متراکم یا درشت بافت و آهکی رشد آن محدود می شود و قبل از فصل پاییز خزان می کند، (مانند خاک منطقه جنوب تهران که به علت فشردگی و وجود لایه های تقریباً غیر قابل نفوذ در قسمت های زیرین، مانع از رشد ریشه ها شده است) و تجمع زیاد آب در خاک، ریشه ها را خفه می کند. بنابراین از کاشت این درخت در خاک هایی با زهکشی نامناسب باید خوداری نمود.

تهویه نامناسب خاک ریشه درختان را در مقابل حمله آفات و بیماری ها حساس می کند. از طرف دیگر، تهویه نامناسب حساسیت گیاه را در برابر آسیب های ناشی از اوزون کاهش می دهد و دلیل احتمالی آن را بسته شدن روزنه ها ذکر کرده اند.
برای جلوگیری از این پیشامدها توصیه می شود که دور طوقه درخت را با آسفالت و سیمان و بتون نپوشانند  و هنگام کاشت نهال جوان نیز باید به این نکته توجه نمود که چال درختکاری حتی الامکان وسیع تر و عمیق تر باشد و با خاک قابل نفوذ پر شود همچنین لازم به ذکر است که برای تهویه بهتر ریشه درخت و در عین حال تمیز نگه داشتن جوی های کنار خیابان، می توان آن ها را به وسیله آجرهای دور از هم مفرش کرد.
به منظور تهیه و جلوگیری از فشرده شدن خاک، لازم است هر ساله پای درختانی که در معابر و خیابان ها کاشته شده اند بیل بزنند و برای اصلاح خاک از کود حیوانی استفاده کنند.

ضوابط كاشت درخت چنار در كنار خیابان ها:

بهترین زمان كاشت نهال چنار در دوره خواب آن یعنی در اواخر فصل پاییز و در طول زمستان می باشد. نهال مورد استفاده باید سالم، قوی و دارای ارتفاع مناسب (2-1.8متر) بوده و محیط این نهال در ارتفاع 1متری از سطح خاك حدود 10تا20 سانتی متر باشد. كاشت نهال در كنار خیابان ها باید طبق ضوابط خاصی صورت گیرد.
در حاشیه خیابان هایی كه عرض پیاده رو كمتر از 2 متر است یا در خیابان هایی با پیاده روی 2 تا 3 متری مخصوصاً سمتی كه مشرف به ساختمان های جنوبی است، نباید اقدام به كاشت نهال چنار نمود، ولی در خیابان هایی  با پیاده روی 2 تا 3 متری كه مشرف به ساختمان های شمالی اند، كاشت نهال چنار بلامانع است.

از آنجا كه چنار درختی سریع الرشد است، باید از كاشت آن در زیر سیم های  فشار قوی برق خودداری كرد، زیرا تماس تاج آن ها با سیم برق در هنگام وزش باد یا بارندگی ، احتمال آتش سوزی یا خطرات دیگری را در بر خواهد داشت.

خاك مناسب برای كاشت نهال چنار مخلوطی از ماسه، خاكبرگ به همراه كود دامی پوسیده است. هنگام كاشت نهال باید گودال مناسبی به ابعاد 80در80در80 در خاك های سنگین و 50در50در60 در خاك های سبك حفر نمود. ابعاد گودال باید به نحوی باشد كه ریشه نهال به راحتی در داخل آن قرار گیرد. بایستی در موقع كاشت ریشه های زخمی و زاید را حذف نموده و شاخه های اضافی تنه را نیز قطع كرد و حدود 6 تا 7 شاخه سالم در جهات مختلف تنه باقی گذاشت. بعد از قرار دادن نهال روی مخروطی از خاك كه در ته گودال ریخته شده بایست گودال را كاملاً از خاك پر كرده و سپس نهال را به طور كامل آبیاری نمود.

برای آن كه درختانی با تاج مناسب و زیبا داشته باشیم هنگام كاشت نهال ها در حاشیه خیابان ها باید 4 تا 5 متر میان آن فاصله بگذاریم. اگر نهال ها با فاصله كم كاشته شوند تاج درختان در آینده فرم طبیعی خود را نخواهد داشت. جوانه انتهایی نیز در شكل فرم آتی تاج درخت نقش موثری دارد. اگر جوانه انتهایی باقی بماند در آینده درختی خواهیم داشت با ارتفاع زیاد و تاج كوچك اما اگر جوانه انتهایی نهال را در ارتفاع 2/2 تا 5/2 متری قطع كنیم تاج درخت در ارتفاع 2 متری تشكیل می گردد. بعد از كاشت بایستی آبیاری نهال ها به طور مرتب صورت گیرد. در روزهای خنك هر 7 تا 10 روز و در روزهای گرم تر هر 5 تا 7 روز یك بار بایست نهال ها را آبیاری نمود. هر ساله بایست درخت را از نظر وجود آفت بررسی نمود و در صورت وجود هر گونه آفتی با نظر كارشناس فن مبارزه علیه آفت انجام داد. بایست هر ساله خاك پای درختان را اصلاح نموده و هرس فرم دهی و فصلی در مورد آن ها انجام می شود.

مسائل و مشكلات درخت چنار در تهران:

در بعضی از خیابان ها مانند خیابان ولیعصر تهران، درختان با فواصل كم و نامنظم كاشته شده كه در نتیجه عدم رعایت فاصله مناسب، به شكل ناموزونی رشد كرده اند.

باید دانست كه درخت برای رشد و نمو خود احتیاج به نور، حرارت، مواد غذایی و فضای كافی دارد. كاشت درختان با فواصل كم مانع از آن می شود كه نور، حرارت و فضای كافی مورد نیاز برای درخت فراهم شود. بدیهی است هرچه ارتفاع درخت بیشتر شود، تنه ضعیف تر می گردد و مقاومت آن در برابر برف و باد كمتر خواهد شد. برای آنكه با مشكلات زیست محیطی كه در حال حاضر اكثر درختان در خیابان های تهران با آن مواجه اند، رو به رو نشویم باید علاوه بر آن كه فاصله كاشت میان نهال ها را رعایت كنیم، عرض پیاده روها و موقعیت مكانی ساختمان های بلند اطراف را هنگام كاشت نهال مورد توجه قرار دهیم.
غبار، بویژه دوده عامل دیگری برای خزان زودرس است. نحوه تأثیر منفی این عوامل به این شرح است كه غبار و دوده سیاه رنگ روی برگ درختان طیف گرمایی را تغییر می دهند، زیرا دوده سیاه رنگ، مانند اجسام سیاه رنگ گرمای خورشید را جذب می كند و در نتیجه درجه حرارت برگ بالا می رود و برگ ها دچار سوختگی شدید می شوند.

بخش پژوهش های دانش آموزری تبیان، تهیه و تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: گلدان هوشمند
نام ارائه دهنده/دهندگان: کیمیا صدیق
زمینه و نوع پروژه: زیست- کشاورزی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: دبستان رسا

یکی از مشکلاتی که درخصوص نگهداری از گیاهان در منازل و ادارات وجود دارد آبیاری بیش از حد آن هاست که می تواند به گندیدگی و به دنبال آن پوسیدگی ریشه و در نهایت نابودی گیاه منجر شود.
گیاهان زینتی خانگی موجود در منازل آن چنان که باید شاداب نیستند، یکی از عوامل این بی طراوتی را باید در عدم اطلاع از نیاز آبی گیاهان به عنوان یکی از اساسی ترین عوامل موثر در بقا و رشد و به عنوان مهمترین ترکیبی که حدود 90% وزن گیاه را تشکیل می دهد جستجو نمود.

لازم است دوستداران گل و گیاه خانگی با اطلاع باشند که اکثر گل های آپارتمانی قبل از این که از تشنگی تلف شوند از آبیاری زیاد رنج می برند. شناخت نیاز آبی گیاه بدون توجه به بافت خاک مورد استفاده و قدرت در نگهداری قوی یا ضعیف مولکول های آب و همچنین موقعیت زهکش گلدان امکان پذیر نیست. میزان آبیاری و دفعات آن در خاک شنی، خاک برگ و خاک باغچه با هم متفاوت است و گونه های گیاهی هم در این امر نقش بسیار مهمی دارند، خاک گلدان در گونه ای از گیاه را باید همیشه مرطوب نگه داشت و این در حالی است که در گیاه دیگر باید به خاک های سطحی گلدان آن اجازه داد تا در زمان حد فاصل بین دو آبیاری کاملاً خشک شود.

به طور خلاصه می توان نکات مهم را در آبیاری به شرح زیر فهرست نمود
1.  نیاز آبی گیاه خانگی خود را از فروشنده گل و گیاه سوال کنید، در منابع و ماخذ با روش اصولی آن آشنا شوید و به جمله هفته ای یک بار یا هفته ای دوبار اکتفا نکنید چون نیاز آبی با درجه حرارت، رطوبت و فصل رشد و استراحت رابطه ای نزدیک دارد.
2. در صورتی که از گیاه به عنوان سبد آویزان استفاده می نمائید ارتفاع سبد را به آن میزان انتخاب کنید که بتوانید رطوبت خاک گلدان را مرتباً بازدید نمائید.
3. خاک گلدان را مرتباً بازدید کرده و با انگشت و یا فرو بردن یک مداد به داخل خاک و آزمایش میزان چسبندگی آن میزان رطوبت را اندازه گیری نمایید.
4. فصل رشد، استراحت، درجه حرارت و رطوبت محیط را دقیقاً مد نظر داشته باشید.
5.  در هنگام آبیاری دقت داشته باشید که برگ های گیاه مخصوصاً آناناس که قاعده برگ ها همگی در یک نقطه به همدیگر می رسند، خیس نگردد چون در غیر این صورت پوسیدگی برگ ها را به دنبال دارد. در صورت خیس شدن برگ ها با تکان دادن آن ها پس از آبیاری قطرات آب را از آن ها دور کنید.
6.  آب زیادی باید حداکثر پس از 15 دقیقه در زیر گلدانی جمع شود، در صورت عدم خروج و یا تاُخیر در آن باید زهکش ها را بازدید نمود.
7. در صورت تشنگی مفرط گیاه و خشکی شدید خاک و در صورتی که برگها در برابر خیس شدن مقاومت دارند، بهتر است گلدان را به مدت ربع ساعت درون تشت و یا سطل پر از آب قرار داد، سپس گیاه را خارج نمود تا آب اضافی از طریق زهکش دفع گردد، در این حالت آبیاری توام با غبار پاشی ضرورت دارد.
8. در صورت عدم مقاومت برگ های گیاه در برابر غرق شدن در آب، آبیاری گلدان با پر کردن زیر گلدانی و جذب تدریجی آب از طریق انتهای گلدان توصیه می شود. بدیهی است پس از سیراب شدن گیاه، آب اضافی را باید از زیر گلدانی خارج نمود، مگر این که زیر گلدان دارای سنگ ریزه بوده و ته گلدان هیچ گونه ارتباطی با آب نداشته باشد.
 
همان طور که بیان شد برای حفظ سلامت گیاهان و گل ها باید کاملا اصولی و به صورت منظم گیاهان آبیاری شوند. اما باتوجه به اینکه معمولاً مردم در ایام تعطیلات به مسافرت می روند و گل ها را نمی توانند آبیاری کنند دانش آموزان به فکر ساخت گلدانی با استفاده از وسایل بازیافتی و به منظور آبیاری منظم گل ها در زمان های مشخص افتادند.

وسایل مورد نیاز: جعبه شکلات، مداد و قوطی کنسرو

روش انجام کار
ابتدا طرح اولیه گلدان را کشیده و مورد ارزیابی قرار دادند. سپس قوطی کنسرو را سوراخ کرده، درون فوم و بالای گیاه قرار دادند. در مرحله بعد مقداری ابر یا پنبه در داخل قوطی قرار دادند که به این وسیله با جذب آب توسط پنبه میزان خروجی آب کنترل می شد. همچنین دانش آموزان جهت صرفه جویی در مصرف آب پیشنهاد دادند که گلدانها را در فضای باز قرار دهند تا آب قوطی ها توسط باران تامین شوند. برای جلوگیری از سرمازدگی گیاه نیز با استفاده از طرح سه بعدی سعی کردند با پلاستیک اطراف سازه را بپوشانند.
 
مهارت های کسب شده
1. آشنایی با شیوههای آبیاری گیاهان
2. آشنایی با طریقه ساختن وسیله جهت آبیاری گیاهان

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی

تنظیم: نسرین صادقی 

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره تعداد 105 گروه به عنوان گروه های برتر در بخش های سمینارهای علمی، مسابقات و غرفه های نمایشگاهی به عنوان گروه های برتر برگزیده و معرفی شدند.
 بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های برتر علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.
 
مقطع: دبستان
موضوع: خانم ایشی هارا
نام مدرسه: پژوهشسرای آفرینش
نام استاد: نغمه شاه نقی
دانش آموزان: پویا حاج پروانه، كوروش حیاتی

 کور رنگی ...

کوررنگی یک بیماری اختلال ارثی است که در آن فرد قادر به تشخیص یک یا برخی رنگ ها نمی باشد. سلول های مخروطی چشم افراد کوررنگ فاقد رنگ دانه هایی هستند که موجب دیدن رنگ ها می شوند. به همین دلیل این افراد برخی رنگ ها را به شکل طیفی از رنگ های خاکستری و سیاه می بینند.

کوررنگی انواع مختلفی دارد که شایع ترین آن ها عدم توانایی در تشخیص رنگ سبز و قرمز از یکدیگر است. داشتن مشکل در تشخیص اینکه جسمی قرمز است یا سبز، و یا آبی است یا زرد اصلی ترین علامت کوررنگی است. بر خلاف تصور عامه، دید افراد کور رنگ به ندرت خاکستری است.

تاریخچه
کوررنگی در سال 1794 توسط شیمی دان بریتانیایی، جان دالتون، که خود به آن مبتلا بود کشف شد. با این حال علت آن تنها با پیشرفت علم ژنتیک در قرن بیستم مشخص شد. این اختلال به افتخار دالتون دالتونیسم نیز نامیده می شود، هر چند نام علمی آن Dyschromatopsia می باشد.

انواع کوررنگی
کوررنگی انواع مختلفی دارد که شایع ترین آن ها عدم توانایی در تشخیص رنگ سبز و قرمز از یکدیگر است. داشتن مشکل در تشخیص اینکه جسمی قرمز است یا سبز، و یا آبی است یا زرد، اصلی ترین علامت کوررنگی است. بر خلاف تصور عامه، دید افراد کور رنگ به ندرت خاکستری است.
 در اصطلاح علمی، توانایی تشخیص دادن سه رنگ اولیه، یعنی قرمز و آبی و سبز، از یکدیگر که باعث رویت بهنجار رنگ هاست سه رنگ بینی trichromacy نام دارد.

 1- تک رنگ بینی: تک رنگ بینی و یا کوررنگی کامل نوع نادری از این اختلال است که در آن هیچ  یک از انواع سلول های مخروطی فعال نیستند و فرد قادر به تشخیص هیچ رنگی نیست.
 2- دورنگ بینی: در صورتی ایجاد می شود که یکی از سه نوع سلول مخروطی فاقد رنگ دانه باشد. 
 - قرمز کوری: اختلالی در تشخیص رنگ که در آن فرد مبتلا، توانایی تشخیص رنگ قرمز را از زرد و سبز ندارد. در این صورت، فرد رنگ قرمز را تیره و مایل به سبز می بیند.
 - سبزکوری: اختلالی در تشخیص رنگ که در آن فرد مبتلا، توانایی تشخیص رنگ سبز را از قرمز و زرد ندارد. شایع ترین نوع کوررنگی است.
 - آبی کوری: اختلال نادری در تشخیص رنگ که در آن شخص مبتلا، به نور آبی حساس نیست و آبی و سبز را با هم اشتباه می کند.
3- سه رنگ بینی نابهنجار: سه رنگ بینی نابهنجار یکی از انواع شایع کوررنگی است که در آن هر سه نوع سلول مخروطی فعال هستند ولی در اثر جهش، تحریک پذیری یکی از آن ها نسبت به طیف نور تغییر یافته  است.
 - قرمز دشواربینی: یکی از این حالات است که حساسیت گیرنده های رنگ قرمز تغییر می یابد و تشخیص دو رنگ قرمز و سبز (زیرا طول موج هایشان به هم نزدیک تر است) را برای فرد دشوار می کند.
 - سبزدشواربینی: نوع بسیار شایعی از کوررنگی است که در آن تشخیص دو رنگ قرمز و سبز به علت کاهش حساسیت گیرنده های رنگ سبز دشوار می شود.
 - آبی دشواربینی: نوع نادری است که در آن حساسیت سلول های مخروطی فرد نسبت به رنگ آبی کاهش می یابد و فرد در تشخیص رنگ های زرد و آبی دچار مشکل می شود. بر خلاف سایر گونه ها، آبی دشوار بینی وابسته به جنس نیست و تعداد زنان و مردان مبتلا به آن همسان است.

تشخیص
تشخیص کوررنگی اغلب با استفاده از چارت های رنگی بنام "صفحات آزمون ایشی هارا " انجام می شود. در این صفحات اعدادی متشکل از نقطه های رنگی در زمینه ای متشکل از نقاطی به رنگ دیگر قرار گرفته اند که تشخیص آن ها برای افراد کوررنگ مشکل است. در صورتیکه مشکلی در دید رنگی بیمار تشخیص داده شود از تست های دقیق تر استفاده می شود.

 برای مشاهده مجموعه فایل های ضمیمه اینجا کلیک کنید.

بخش پژوهش های دانش آموزری تبیان، تهیه و تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه  های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال  های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه  ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده  های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح  های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: بررسی درختان سطح پارک ها و خیابان های شهر تهران
نام ارائه دهنده/دهندگان: فرناز ساحری
زمینه و نوع پروژه: محیط زیست
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: مجتمع آموزشی حضرت معصومه (س)

چکیده
هدف دانش آموزان از انجام این پژوهش مطالعه در مورد درخت چنار و مسائل و مشکلاتی است که درخت چنار در پارک ها و خیابان های شهر تهران با آن مواجه است، بود.

هدف
هدف دانش آموزان از انجام این پژوهش مطالعه در مورد درخت چنار و مسائل و مشکلاتی است که درخت چنار در پارک ها و خیابان های شهر تهران با آن مواجه است، بود. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های میدانی است و دانش آموزان با مطالعه کتب و منابع موجود و همچنین مشاهده درختان موجود در خیابان های تهران مسائل مربوط به حفظ درختان را بیان نموده و در پایان نکاتی را در جهت نگهداری بهتر این درختان متذکر شده اند.

مقدمه
چنار درخت بزرگ و زیبایی ست با تنه مستقل تاجی گسترده و شاخه های قوی. این ویژگی ها موجب شده اند تا چنار در ردیف مهم ترین درختان سایه دار پارک ها و حاشیه خیابان ها قرار گیرد. ریشه اصلی چنار از ابتدای رشد قوی و عمیق در خاک فرو می رود و در سنین بالا می تواند تا 4 متر در خاک فرو رود و از رطوبت عمق خاک استفاده نماید.
شاخه ها از ارتفاع معینی از تنه منشعب می شوند و تاج درخت را به وجود می آورند در حالی که ساقه درختان شاخه زاد چنار معمولا باریک و بلند و گاه کج و معوجند و با بالا رفتن سن درخت تنه اش صاف می شود.

شاخه های اصلی قطور و محکم چنار، در جهات مختلف می رویند و مجموعا تاج نامنظم درخت را به وجود می آورند. شاخه های فرعی نیز به صورت نامنظم از شاخه های اصلی منشعب می شوند. چنار از جمله درختان پهن برگ و خزان کننده است. برگ های چنار پهنک پنجه ای نسبتا پهنی است. هر برگ دارای 5-3 لوب نوک تیز و پای برگ ها دارای 2 گوشوارک نسبتا بزرگ برگ مانند است.
قاعده برگ قلبی شکل، کناره برگ فاقد دندانه است. دمبرگ به طول 5 تا 10 سانتی متر و پوشیده از کرک های خاکستریست. سطح بالایی را روی برگ به رنگ سبز روشن است. برگ های جوان کرک هایی دارند که به تدریج با بالا رفتن سن برگ از تراکم آن کاسته می شود. پشت برگ به رنگ نقره ای مایل به سبز است و کرک های بیشتری دارد. رگبرگ ها به شکل پنجه ای و منشعب هستند. رگبرگ های میانی نسبتا قطورند و در پشت برگ به صورت برجسته دیده می شوند.

تهویه نامناسب خاک ریشه درختان را در مقابل حمله آفات و بیماری ها حساس می کند. از طرف دیگر، تهویه نامناسب حساسیت گیاه را در برابر آسیب های ناشی از اوزون کاهش می دهد و دلیل احتمالی آن را بسته شدن روزنه ها ذکر کرده اند.

برای جلوگیری از این پیشامدها توصیه می شود که دور طوقه درخت را با آسفالت و سیمان و بتون نپوشانند و هنگام کاشت نهال جوان نیز باید به این نکته توجه نمود که چال درخت کاری حتی الامکان وسیع تر و عمیق تر باشد و با خاک قابل نفوذ پر شود هم چنین لازم به ذکر است که برای تهویه بهتر ریشه درخت و در عین حال تمیز نگه داشتن جوی های کنار خیابان، می توان آن ها را به وسیله آجرهای دور از هم مفرش کرد.

مسائل و مشكلات درخت چنار در تهران
در بعضی از خیابان ها مانند خیابان ولیعصر تهران، درختان با فواصل كم و نامنظم كاشته شده كه در نتیجه عدم رعایت فاصله مناسب، به شكل ناموزونی رشد كرده اند. باید دانست كه درخت برای رشد و نمو خود احتیاج به نور، حرارت، مواد غذایی و فضای كافی دارد. كاشت درختان با فواصل كم مانع از آن می شود كه نور، حرارت و فضای كافی مورد نیاز برای درخت فراهم شود.
بدیهی است هرچه ارتفاع درخت بیشتر شود، تنه ضعیف تر می گردد و مقاومت آن در برابر برف و باد كمتر خواهد شد. برای آن كه با مشكلات زیست محیطی كه در حال حاضر اكثر درختان در خیابان های تهران با آن مواجه اند، روبه رو نشود باید علاوه برآن كه فاصله كاشت میان نهال ها رعایت شود، عرض پیاده روها و موقعیت مكانی ساختمان های بلند اطراف را هنگام كاشت نهال مورد توجه قرار گیرد.
 

 مهارت  های کسب شده
1. استفاده پیشرفته از موتورهای جستجو در اینترنت و به زبان انگلیسی
2. آشنایی با انواع درختان موجود در خیابان ها و پارک های شهر تهران
3. آشنایی با روش های نگهداری درختان

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی

تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره تعداد 105 گروه به عنوان گروه های برتر در بخش های سمینارهای علمی، مسابقات و غرفه های نمایشگاهی به عنوان گروه های برتر برگزیده و معرفی شدند.
 بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های برتر علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.

مقطع: دبستان
موضوع: ماشین هوشمند جریان اقیانوسی
نام مدرسه: گل نرگس
نام استاد: خانم طاهره امراللهی
دانش آموزان: آوا آذری، خورشید علوی نژاد

چکیده:

 در اقیانوس های جهان، زیرِ موج هایی که می بینیم جریان هایی وجود دارند که حجم انبوهی از آب های سرد و گرم را از سواحل یک قاره را به دیگری منتقل می کنند. این جریان ها تأثیرات عمیقی بر آب و هوای قاره ای، به ویژه در مناطقی که هم مرز با اقیانوس هستند دارد.

به عنوان مثال، جریان خلیجی (گلف استریم، جریانی گرم که از خلیج مکزیک به اقیانوس اطلس شمالی می رود.) باعث می شود مناطق شمال غربی اروپا گرم تر از حالتی باشد که انتظار می رود. آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چه چیزی باعث به وجود آمدن این جریان ها می شود؟

در این فعالیت علمی، شما رفتار این جریان های آب گرم و سرد داخل اقیانوس ها را شبیه سازی می کنید و خواهید آموخت که دما چگونه در جهت و سرعت این جریان ها تأثیر می گذارد.

اهداف کلی تحقیق:
آشنایی با رفتار جریان های آب گرم و سرد داخل اقیانوس ها
آشنایی با تاثیر دما در جهت و سرعت جریان های دریایی

علت ایجاد جریان اقیانوسی چیست؟

عامل اصلی آن تفاوت حرارت منطقه استوایی زمین و مناطق قطبی است که این حرکت را در آب دریاها به وجود می آورد. برای درک این جریان های موجود در اعماق اقیانوس، بهتر است ابتدا به مناطق قطبی زمین نگاهی بیندازیم. آبی که به سمت این مناطق جریان پیدا می کند دچار کاهش دما می شود و در نتیجه چگالی آن افزایش می یابد.

با کاهش دما، آب یخ می زند و در نتیجه میزان آب شیرین اقیانوس کم می شود (چون یخ زده است) و حاصل این است که آب اقیانوس شورتر می شود.
چگالی آب سرد از آب گرم بیشتر است و آب شور چگال تر از آب شیرین است. این عامل ها باعث می شود که آب سرد و شور که سنگین تر است به سمت پایین و عمق رودخانه برود.
به دنبال این اتفاق، آب سطح اقیانوس پایین می رود تا جای خالی آب سنگین را پر کند و بدین ترتیب جریان آب شکل می گیرد.

تاثیر جریان اقیانوسی:

جریان های اقیانوسی تأثیر بسیار زیادی بر آب و هوای مناطق مختلف جهان، حمل و نقل دریایی و هم چنین چرخه ی مواد غذایی دارد.

نکته:تفاوت وزن هم خود ناشی از تغییر دما و میزان شوری آب است.
اگر چه جریان های اقیانوسی تحت تأثیر دو عامل دما و میزان شوری هستند، در این فعالیت علمی تنها تأثیر دما بر روی این جریان ها را بررسی خواهیم نمود و دو آزمایش انجام می دهیم که در آزمایش اول می خواهیم تاثیر دما را بر آب و در آزمایش دوم تاثیر دما را بر هر سیال دیگری بررسی می کنیم.

برای مشاهده مجموعه فایل های ضمیمه اینجا کلیک کنید. 

بخش پژوهش های دانش آموزری تبیان، تهیه و تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره تعداد 105 گروه به عنوان گروه های برتر در بخش های سمینارهای علمی، مسابقات و غرفه های نمایشگاهی به عنوان گروه های برتر برگزیده و معرفی شدند.
 بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های برتر علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.

مقطع: متوسطه دوره دوم
موضوع: ساخت رنگ موهای طبیعی با مواد گیاهی (حنا)
نام مدرسه: تزکیه
نام استاد: خانم نسیم پازوکی
دانش آموزان: فاطمه حسن، زهراسادات فتاحی بلمیری

چکیده:

با توجه به اینکه در جامعه امروزی استفاده از رنگ های شیمیایی بسیار زیاد است و عوارض ناشی از آن به دلیل وجود آمین ها بسیار خطرناک و سرطان زا می باشد. در این پروژه هدف ساخت رنگ مو طبیعی جایگزین با داشتن کمترین عوارض شیمیایی است.

هدف از انجام پروژه: کاهش استفاده از رنگ های مو شیمیایی خطرناک و معرفی رنگ مو طبیعی جایگزین به کمک استفاده از حنا، پوست گردو،.....  علاوه بر تهیه رنگ مو طبیعی در این پروژه سعی کرده تا از دیگر خواص و مزایای مواد طبیعی بر روی موی سر نیز تحقیق و پژوهش به عمل آید تا بهترین رنگ و نه تنها در جهت رنگ کردن مو بلکه در جهت تقویت کنندگی مو نیز معرفی شود.

 روش انجام پروژه:

طی انجام یکسری فعالیت های آزمایشگاهی در آزمایشگاه شیمی دبیرستان مطابق با روش کار تنظیم شده که در ذیل آمده است به صورت بیولوژیکی (بیوشیمی) تصمیم به تهیه رنگ مو طبیعی گرفته ایم که بدون داشتن مواد شیمیایی خطرناک نظیر آمین ها آن را تهیه نماییم.

با استفاده از مواد زیر:
-1 حنا 2- سفید تخم مرغ 3- پوست گردو 4- قهوه 5- چای-6 عصاره گیاه رزماری 7- کافور 8- کاسنی
 شرح آزمایشات صورت گرفته:
آزمایش اول: 3 قاشق چای خوری حنا همراه 3 قاشق سفید تخم مرغ همراه با 2 قاشق مرباخوری چای سیاه
نتیجه حاصل از آزمایش اول: رنگ تهیه شده،  برروی موهای مشکی به رنگ زیتونی تیره رنگ می باشد و برروی موهای رنگ شده یا سفید به صورت زیتونی روشن در آمده که از نظر قدرت ماندگاری در درجه ی متوسط می باشد و می تواند با رنگ های N6 موجود در بازار که به صورت شیمایی است رقابت کند.

آزمایش دوم: 6 قاشق مرباخوری حنا و 3 قاشق مرباخوری سفید تخم مرغ و نصف استکان آب کلم بنفش.
نتیجه حاصل از آزمایش دوم: رنگ شرابی بدست آمده بسیار خوشرنگ است. لازم به توضیح است در مقایسه با رنگ موهای شیمیایی سفید تخم مرغ نقش اکسیدان را دارد که از سوختگی و یا ریزش مو جلوگیری کرده و باعث تثبیت رنگ مو طبیعی حاصله می شود.

آزمایش سوم: مخلوطی از حنا، قهوه و آب ولرم و زرده تخم مرغ را پس از همگن کردن به صورت ضمیری در آورده و به کمک سفیده تخم مرغ بر روی مو قرار داده.
نتیجه حاصل از آزمایش سوم: رنگ قهوه ای تیره مشابه رنگ N3 حاصل شده.

آزمایش چهارم: مقداری حنا، قهوه، نسکافه، پوست گردو و عصاره رزماری مخلوط کرده و به کمک سفیده تخم مرغ بر روی مو قرار داده.
نتیجه حاصل از آزمایش چهارم: رنگ قهوه ای تیره مشابه رنگ N3 حاصل شده.

نمونه موهای رنگ شده

 مهارت های کسب شده:
الف) آشنایی با نحوه تحقیق و پژوهش
ب ) انجام فعالیت عملی (آزمایشگاهی) برای تهیه رنگ موهای طبیعی
پ) آشنایی با انواع رنگ موهای شیمیایی و پیشنهاد مواد طبیعی جایگزین به جای آمین ها و دیگر مواد شیمیایی خطرناک

برای مشاهده مجموعه فایل های ضمیمه اینجا کلیک کنید.
 

بخش پژوهش های دانش آموزری تبیان، تهیه و تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه  های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح  ها و ایده  های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده  های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح  های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: بررسی روش های مختلف پخت هویج جهت تعیین ماندگاری بیشتر ویتامین c
نام ارائه دهنده/دهندگان: فرناز ساحری
زمینه و نوع پروژه: علوم تجربی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: مجتمع آموزشی حضرت معصومه (س)

چکیده
هدف دانش آموزان از انجام این پژوهش مطالعه در مورد هویج و بررسی روش های مختلف پخت آن جهت تعیین ماندگاری بیشتر ویتامین سی بود.

هدف
هدف دانش آموزان از انجام این پژوهش مطالعه در مورد هویج و روش های نوین نگهداری آن است. آن ها با مطالعه کتب و سایت های اینترنتی به ارائه روش های نوین در مورد نگهداری هویج پرداختند. همچنین دانش آموزان با پختن هویج در دماهای مختلف به بررسی بیشترین ویتامین سی هویج در دماهای مختلف پرداختند. آن ها ابتدا تعدادی هویج را پاک کرده و به اندازه های مساوی تقسیم کردند، سپس آن ها را در دماهای مختلف درون آب ریخته و جوشاندند سپس میزان ویتامین سی هر کدام از آن ها در دماهای مختلف را یادداشت کردند و دمای مناسب را برای پخت هویج محاسبه کردند.

 مقدمه
هویج یا گَزَر (زردک) گیاهی خوراکی و دوساله از خانواده چتریان است. هویج معمولاً به رنگ نارنجی یا سفید، یا مخلوطی از قرمز و سفید است و تازه آن بافتی خشک و ترد دارد. هویج یک سبزی ریشه  دار و یا غده ای خوراکی است که می  توان آن را خام یا خردشده یا رنده  شده در سالاد خورد و بیشتر در پخت سوپ  ها و خورش  ها کاربرد دارد.

بتاکاروتن، دوپاری از ویتامین آ، در هویج به  فراوانی یافت می  شود و رنگ نارنجی خاصّ این سبزی نیز به همین خاطر است. به  علاوه هویج منبعی غنی از فیبر خوراکی، آنتی  اکسیدان  ها و موادّ معدنی به  شمار می  رود. همان  گونه که در تصویر دیده می  شود، هویج می تواند به  طور مصنوعی در رنگ  های گوناگونی به عمل بیاید. در افسانه  ها آمده  است که این سبزی به انسان قدرت بینایی در شب می  دهد. کمبود ویتامین آ باعث ضعف بینایی می  شود؛ امّا با بازگرداندن این ویتامین به رژیم غذایی می  توان مشکل را برطرف کرد.
 
هویج در رنگ های مختلف
هویج دارای ویتامین  های آ و ب و ث، بتاکاروتن (ماده  ای که موجب نارنجی شدن آن می  شود) و مواد معدنی مختلف است.
هویج ماده ای سرشار از کاروتنوئید هاست که مهم ترین آن بتاکاروتن است. این ماده غذایی در داخل سلول های هویج موجود است و برای دسترسی آسان تر به بتاکاروتن ها می توان از هویج پخته و خرد شده، استفاده نمود.

هویج به دلیل دارا بودن کاروتنوئیدهای فراوان که قابلیت تبدیل به ویتامین A را دارند، منبع غنی از این ویتامین است و در جلوگیری از سرطان بسیار موثر می باشد همچنین کاروتنوئیدها سبب تقویت ارتباط بین سلولی شده و علاوه بر کاروتنوئید، دارای 6 درصد مواد قندی، 2 گرم فیبر و اسید فولیک نیز می باشد.

بهتر است هویج در کنار چربی هایی از قبیل شیر، پنیر، کره، خامه و روغن و روزانه 200 گرم و 100 گرم مصرف گردد. همچنین توصیه می شود پوست هویج به دلیل تماس مستقیم با خاک و احتمال ایجاد بیماری گرفته می شود.

مهارت  های کسب شده
1. استفاده پیشرفته از موتورهای جستجو در اینترنت و به زبان انگلیسی
2. آشنایی با خواص هویج
3. آشنایی با روش های پخت هویج

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی

تنظیم: نسرین صادقی 

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید .
در این دوره از جشنواره تعداد 105 گروه به عنوان گروه های برتر در بخش های سمینارهای علمی، مسابقات و غرفه های نمایشگاهی به عنوان گروه های برتر برگزیده و معرفی شدند.
 بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های برتر علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.

مقطع: متوسطه دوره دوم
موضوع: صدای سلامت؛ رویکردی نوین در پرونده سازی پزشکی با ترکیب داده های صوت و تصویر
نام مدرسه: فرزانگان 3
نام استاد: خانم ها الهه فرمد و فریبا فرجی
دانش آموزان: صدف آگاهی،کیمیا کاظمی

چکیده:

 صدای سلامت الکترونیکی شدن اطلاعات پزشکی افراد در دهه های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. پرونده های پزشکی به علت پیچیدگی و حساسیت زیاد از دسته داده هایی است که در آن ها افزایش سرعت در تحلیل و کاهش هزینه ها و خطاها، حائز اهمیت است.
در این پژوهش روشی نوین برای نمایش این داده های با ترکیب انواع داده ای ارایه شده است. این برنامه کمک می کند تا پرونده پزشکی بیماران کاربردی تر شود و در مواقع اورژانس سریع تر قابل تحلیل باشد، این امر موجب کاهش ضایعات جانی و مالی بیماران می شود.

Medioice = Medicine + voice

برنامه ای نوآورانه جهت کاهش خطرات و هزینه های پزشکی با از بین بردن فیزیک ژس های رادیولوژی و نظرات دستنویس پزشکان و صوتی و تصویری سازی پرونده های پزشکی بیماران

اهداف کلی:
1- کاهش خطرات جانی به بیماران
2- افزایش سرعت و دقت در تحلیل داده های پزشکی
3- کاهش هزینه ها
4- توسعه علم مهندسی پزشکی

صدای سلامت
Medi-oice
نظر به مشکلات پیش آمده بین پزشکان معالج و بیماران در تشخیص هایی مبتنی بر ژس برداری، از قبیل خوانا نبودن نظر پزشک درباره ژس، مشکلاتی در هنگام انتقال اطلاعات میان منشی و پزشک یا رادیولوژیست و پزشک معالج، تخریب پذیری ژس رادیولوژی و غیره اقدام به ساخت برنامه صدای سلامت کردیم.

در این برنامه پزشک یا پزشکان می توانند نظر خود را درباره وضع کلی بیمار یا وضعیت بخش یا بخش هایی از ژس را روی آن ضبط کنند که این صداها بدون هیچ گونه محدودیتی در زمان و تعداد، قابل ذخیره سازی روی ژس هستند.
به کار گیری این برنامه نوآورانه می تواند در ارتباط بهتر پزشکان و بیماران کمک نموده و باعث ارتقا بیشتر سطح سلامت جامعه شود. 
 

بخش پژوهش های دانش آموزری تبیان، تهیه و تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه  های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح  ها و ایده  های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده  های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح  های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: بررسی روش های مختلف پخت هویج جهت تعیین ماندگاری بیشتر ویتامین c
نام ارائه دهنده/دهندگان: فرناز ساحری
زمینه و نوع پروژه: علوم تجربی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: مجتمع آموزشی حضرت معصومه (س)

چکیده
هدف دانش آموزان از انجام این پژوهش مطالعه در مورد هویج و بررسی روش های مختلف پخت آن جهت تعیین ماندگاری بیشتر ویتامین سی بود.

هدف
هدف دانش آموزان از انجام این پژوهش مطالعه در مورد هویج و روش های نوین نگهداری آن است. آن ها با مطالعه کتب و سایت های اینترنتی به ارائه روش های نوین در مورد نگهداری هویج پرداختند. همچنین دانش آموزان با پختن هویج در دماهای مختلف به بررسی بیشترین ویتامین سی هویج در دماهای مختلف پرداختند. آن ها ابتدا تعدادی هویج را پاک کرده و به اندازه های مساوی تقسیم کردند، سپس آن ها را در دماهای مختلف درون آب ریخته و جوشاندند سپس میزان ویتامین سی هر کدام از آن ها در دماهای مختلف را یادداشت کردند و دمای مناسب را برای پخت هویج محاسبه کردند.

 مقدمه
هویج یا گَزَر (زردک) گیاهی خوراکی و دوساله از خانواده چتریان است. هویج معمولاً به رنگ نارنجی یا سفید، یا مخلوطی از قرمز و سفید است و تازه آن بافتی خشک و ترد دارد. هویج یک سبزی ریشه  دار و یا غده ای خوراکی است که می  توان آن را خام یا خردشده یا رنده  شده در سالاد خورد و بیشتر در پخت سوپ  ها و خورش  ها کاربرد دارد.

بتاکاروتن، دوپاری از ویتامین آ، در هویج به  فراوانی یافت می  شود و رنگ نارنجی خاصّ این سبزی نیز به همین خاطر است. به  علاوه هویج منبعی غنی از فیبر خوراکی، آنتی  اکسیدان  ها و موادّ معدنی به  شمار می  رود. همان  گونه که در تصویر دیده می  شود، هویج می تواند به  طور مصنوعی در رنگ  های گوناگونی به عمل بیاید. در افسانه  ها آمده  است که این سبزی به انسان قدرت بینایی در شب می  دهد. کمبود ویتامین آ باعث ضعف بینایی می  شود؛ امّا با بازگرداندن این ویتامین به رژیم غذایی می  توان مشکل را برطرف کرد.
 
هویج در رنگ های مختلف
هویج دارای ویتامین  های آ و ب و ث، بتاکاروتن (ماده  ای که موجب نارنجی شدن آن می  شود) و مواد معدنی مختلف است.
هویج ماده ای سرشار از کاروتنوئید هاست که مهم ترین آن بتاکاروتن است. این ماده غذایی در داخل سلول های هویج موجود است و برای دسترسی آسان تر به بتاکاروتن ها می توان از هویج پخته و خرد شده، استفاده نمود.

هویج به دلیل دارا بودن کاروتنوئیدهای فراوان که قابلیت تبدیل به ویتامین A را دارند، منبع غنی از این ویتامین است و در جلوگیری از سرطان بسیار موثر می باشد همچنین کاروتنوئیدها سبب تقویت ارتباط بین سلولی شده و علاوه بر کاروتنوئید، دارای 6 درصد مواد قندی، 2 گرم فیبر و اسید فولیک نیز می باشد.

بهتر است هویج در کنار چربی هایی از قبیل شیر، پنیر، کره، خامه و روغن و روزانه 200 گرم و 100 گرم مصرف گردد. همچنین توصیه می شود پوست هویج به دلیل تماس مستقیم با خاک و احتمال ایجاد بیماری گرفته می شود.

مهارت  های کسب شده
1. استفاده پیشرفته از موتورهای جستجو در اینترنت و به زبان انگلیسی
2. آشنایی با خواص هویج
3. آشنایی با روش های پخت هویج

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی

تنظیم: نسرین صادقی 

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید .
در این دوره از جشنواره تعداد 105 گروه به عنوان گروه های برتر در بخش های سمینارهای علمی، مسابقات و غرفه های نمایشگاهی به عنوان گروه های برتر برگزیده و معرفی شدند.
 بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های برتر علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.

مقطع: متوسطه دوره دوم
موضوع: صدای سلامت؛ رویکردی نوین در پرونده سازی پزشکی با ترکیب داده های صوت و تصویر
نام مدرسه: فرزانگان 3
نام استاد: خانم ها الهه فرمد و فریبا فرجی
دانش آموزان: صدف آگاهی،کیمیا کاظمی

چکیده:

 صدای سلامت الکترونیکی شدن اطلاعات پزشکی افراد در دهه های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. پرونده های پزشکی به علت پیچیدگی و حساسیت زیاد از دسته داده هایی است که در آن ها افزایش سرعت در تحلیل و کاهش هزینه ها و خطاها، حائز اهمیت است.
در این پژوهش روشی نوین برای نمایش این داده های با ترکیب انواع داده ای ارایه شده است. این برنامه کمک می کند تا پرونده پزشکی بیماران کاربردی تر شود و در مواقع اورژانس سریع تر قابل تحلیل باشد، این امر موجب کاهش ضایعات جانی و مالی بیماران می شود.

Medioice = Medicine + voice

برنامه ای نوآورانه جهت کاهش خطرات و هزینه های پزشکی با از بین بردن فیزیک ژس های رادیولوژی و نظرات دستنویس پزشکان و صوتی و تصویری سازی پرونده های پزشکی بیماران

اهداف کلی:
1- کاهش خطرات جانی به بیماران
2- افزایش سرعت و دقت در تحلیل داده های پزشکی
3- کاهش هزینه ها
4- توسعه علم مهندسی پزشکی

صدای سلامت
Medi-oice
نظر به مشکلات پیش آمده بین پزشکان معالج و بیماران در تشخیص هایی مبتنی بر ژس برداری، از قبیل خوانا نبودن نظر پزشک درباره ژس، مشکلاتی در هنگام انتقال اطلاعات میان منشی و پزشک یا رادیولوژیست و پزشک معالج، تخریب پذیری ژس رادیولوژی و غیره اقدام به ساخت برنامه صدای سلامت کردیم.

در این برنامه پزشک یا پزشکان می توانند نظر خود را درباره وضع کلی بیمار یا وضعیت بخش یا بخش هایی از ژس را روی آن ضبط کنند که این صداها بدون هیچ گونه محدودیتی در زمان و تعداد، قابل ذخیره سازی روی ژس هستند.
به کار گیری این برنامه نوآورانه می تواند در ارتباط بهتر پزشکان و بیماران کمک نموده و باعث ارتقا بیشتر سطح سلامت جامعه شود. 
 

بخش پژوهش های دانش آموزری تبیان، تهیه و تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه  های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال  های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه  ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده  های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح  های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: روش های کاربردی برای ماندگاری خیار
نام ارائه دهنده/دهندگان: فرناز ساحری
زمینه و نوع پروژه: علوم تجربی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: مجتمع آموزشی حضرت معصومه (س)

چکیده
هدف دانش آموزان از انجام این پژوهش مطالعه در مورد میوه خیار و روش های نوین نگهداری آن است. آن ها جهت انجام پژوهش خود از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده کردند.
 
هدف
هدف دانش آموزان از انجام این پژوهش مطالعه در مورد میوه خیار و روش های نوین نگهداری آن است. آن ها با مطالعه کتب و سایت های اینترنتی به ارائه روش های نوین در مورد نگهداری خیار پرداختند و روش های  موجود را به صورت عملی مورد آزمایش قرار دادند و در نهایت بهترین روش را ارئه کردند. روش پژوهش دانش آموزان از نوع پژوهش های کتابخانه ای و میدانی بود.

مقدمه
تاریخچه کشف و پرورش خیار به 100 سال قبل از میلاد مسیح می  رسد. چینی  ها نخستین ملتی بودند که خیار را پرورش داده و مصرف کردند و در قرن 16 میلادی، هندی  ها خیار را به شکل امروزی  اش به سراسر دنیا معرفی کردند. جالب است بدانیم که خیار جزو کدوها بوده و با طالبی، هندوانه و کدو تنبل در یک خانواده قرار می  گیرد. خیار حاوی آب و مواد مغذی بوده و برای سلامت و ثبات فیزیولوژیکی انسان اهمیت دارد. در طب قدیم ایران، خیار را میوه  ای سرد و تر به حساب آورده و عقیده داشتند که به خنک کردن بدن و هضم غذا کمک می  کند، از این  رو آن را در فصل رویش که همان تابستان است، مصرف می  کردند اما روش  های کشاورزی صنعتی، به دنبال این بودند که این محصول در تمام فصول در دسترس باشد بنابر این خیار گلخانه  ای را به بازار عرضه کردند.

خیارهایی که هم  اکنون در بازار ایران عرضه می  شوند سه نوع مختلف دارند: خیار رسمی (سبز قلمی ممتاز)، خیار گلخانه  ای و خیار سالادی. اولین قدم در هر خریدی این است که باید توجه کرد که انتخاب محصول با نوع مصرف آن تطابق داشته باشد. خیارهای سالادی پرآب و حجیم هستند در صورتی که خیارهای قلمی آب کمتری داشته و در عوض عطر و طعم خوبی نسبت به انواع دیگر دارند. خیارهای گلخانه  ای عطر و طعم زیادی نداشته و بیشتر جنبه تزیینی دارند. نکته مهم دیگر این است که خیار یک محصول قابل ذخیره  سازی نیست و فاصله زمان برداشت و مصرف آن باید بسیار کوتاه باشد تا مواد مغذی آن از بین نرود. حداکثر زمان نگهداری خیار در یخچال یک هفته است که در این مدت بیشتر خواص مفید آن از بین می رود.

ویژگی های یک خیار خوب
1. خیار خریداری شده باید فاقد هرگونه صدمه  دیدگی، لهیدگی و گودافتادگی باشد. هرگونه صدمه  دیدگی یا ضربه باعث تبخیر آب خیار شده و مواد مغذی آن به سرعت از بین خواهند رفت.
2. از خرید خیارهای چروکیده و خیارهایی که رنگ آن ها به زردی می  زند، خودداری کنید. وجود این نشانه  ها در محصول، علامت  ماندگی است و در واقع مصرف آن ها هیچ منفعتی برای شما نخواهد داشت.
3. خیار مرغوب دارای رنگ سبز تیره است و پوست آن درخشان و شفاف  به نظر می  رسد.
4. خیار را چگونه نگهداری کنیم؟

 روش نگهداری از خیار
یک روش قدیمی برای نگهداری خیار در یخچال قرار دادن آن در قابلمه ای در دار بود و اینک یک روش جدید: چنانچه خیار ها را درون ظرفی پر از آب قرار داده و داخل یخچال بگذارید، خیارها تر و تازه می مانند و از پلاسیده شدن آن ها جلوگیری می شود.

مهارت  های کسب شده
1. استفاده پیشرفته از موتورهای جستجو در اینترنت و به زبان انگلیسی
2. استفاده از کتاب های پیشرفته زمین شناسی
3. پرسش و تحقیق از کتابخانه ها و مراکز آموزشی زمین شناسی

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی

تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: ساختار ماکتی از تفاوت های سلول های گیاهی و جانوری
نام ارائه دهنده/دهندگان: پریا کولیوند، مهدیس برغمدی، تینا صادق آبادی، اریکا جهانگیری
زمینه و نوع پروژه: علوم زیستی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: دبستان رسا

چکیده
هدف دانش آموزان از پژوهش حاضر نمایش اختلاف میان سلول های گیاهی و جانوری به صورت ماکت است.

مقدمه
سلول های جانوری و سلول های گیاهی هر دو از این نظر که سلول های یوکاریوتی هستند با هم مشابه اند. این سلول ها دارای یک هسته هستند که DNA در آن قرار دارد و هسته به وسیله یک غشاء از دیگر ساختارهای سلولی جدا شده است. هم سلول های گیاهی و هم سلول های جانوری فرآیندهای مشابهی برای تولید مثل دارند که شامل میتوز و میوز است. (میتوز فرایندی در تقسیم سلولی است که در آن هسته ها تقسیم می شوند. در میوزیک کروموزوم در یک سلول به نیم کاهش می یابد و به دو تک سلولی تقسیم می شود.)
سلول های جانوری و گیاهی انرژی مورد نیاز برای رشد و حفظ عملکرد نرمال سلولی را از فرایند تنفس سلولی به دست می آورند. همچنین هر دوی این سلول ها ساختارهای سلولی ای دارند که به نام اندامک شناخته می شود. اندامک ها تخصص یافته اند تا وظایف لازم برای عملیات سلولی نرمال را انجام دهند. سلول های جانوری و گیاهی برخی از اجزای سلولی مشترک نیز دارند از جمله از یک هسته، دستگاه گلژی، شبکه آندوپلاسمی، ریبوزوم، میتوکندری، پراکسی زوم، اسکلت سلولی و غشاء سلول (پلاسما) برخوردارند.

 سلول های گیاهی

تفاوت های سلول های جانوری و گیاهی
حجم: سلول های جانوری به طور کلی کوچک تر از سلول های گیاهی هستند. طول سلول های جانوری از 10 تا 30 میکرومتر متغیر است، در حالی که طول سلول های گیاهی بین 10 و 100 میکرومتر است.
شکل: سلول های جانوری اندازه های مختلفی دارند و بیشتر به اشکال گرد یا نامنظم تمایل دارند. اما سلول های گیاهی در مقایسه با سلول های جانوری از نظر اندازه بیشتر شبیه یک دیگرند و از نظر شکل نیز معمولاً مستطیل شکل و یا به شکل مکعب اند.
ذخیره انرژی: سلول های جانوری انرژی را به شکل گلیکوژن کربوهیدرات های پیچیده ذخیره می کنند. (گلیکوژن یک پلی ساکارید به شکل گلوکز است).
پروتئین ها: از 20 اسید آمینه مورد نیاز برای تولید پروتئین ها، تنها 10 تای آن ها را می توان به طور طبیعی در سلول های جانوری تولید کرد. بقیه که اسید آمینه های ضروری نیز نامیده می شوند باید از طریق رژیم غذایی به دست آورده شوند. اما گیاهان قادر به سنتز تمام 20 اسید آمینه هستند.
تمایز: در سلول های جانوری، تنها سلول های بنیادی قادرند به انواع سلول های دیگر تبدیل شوند. اما بیشتر انواع سلول گیاهی قادر به تمایز هستند.
رشد: اندازه سلول های جانوری با افزایش تعداد سلول ها افزایش می یابد. اما اندازه سلول های گیاهی عمدتاً با بزرگ تر شدن افزایش می یابد. سلول های گیاهی با جذب آب بیشتر به واکوئل مرکزی رشد می کنند.
دیواره سلولی: سلول های جانوری دیواره سلولی ندارند، اما غشای سلولی دارند. سلول های گیاهی دارای دیواره سلولی هستند که از سلولز تشکیل شده همچنین به عنوان یک غشای سلولی هم عمل می کند.
 
هدف دانش آموزان از پژوهش حاضر نمایش اختلاف میان سلول های گیاهی و جانوری به صورت ماکت است.
نحوه انجام کار و بررسی: برای نشان دادن بخش های مختلف سلول بنابر نظر و سلیقه دانش آموزان از وسایل بازیافتی مانند پلاستیک، کاغذ باطله، جعبه کارتنی و نایلون استفاده خواهد شد. بخش های مختلف سلول های گیاهی و جانوری با التفاده از این وسایل ساخته شده و در اخر دو ماکت با هم مقایسه می شود تا دانش آموزان تفاوت ها را با هم دیده و مقایسه کنند. سلول های گیاهی و جانوری در داشتن و یا نداشتن پلاست، دیواره سلولی، واکوئل بزرگ مرکزی و موقعیت قرار گرفتن هسته با یک دیگر متفاوت هستند.

 مهارت های کسب شده
تلاش می شود برای تهیه این ماکت از وسایل دورریختنی و غیرقابل استفاده ای که خانواده ها در طول شبانه روز ممکن است در بین زباله ها قرار دهند استفاده شود.
 

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی

تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره تعداد 105 گروه به عنوان گروه های برتر در بخش های سمینارهای علمی، مسابقات و غرفه های نمایشگاهی به عنوان گروه های برتر برگزیده و معرفی شدند.
 بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های برتر علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.

مقطع: متوسطه دوره دوم
موضوع: ساخت رنگ موهای طبیعی با مواد گیاهی (حنا)
نام مدرسه: تزکیه
نام استاد: خانم نسیم پازوکی
دانش آموزان: فاطمه حسن، زهراسادات فتاحی بلمیری

چکیده:

با توجه به اینکه در جامعه امروزی استفاده از رنگ های شیمیایی بسیار زیاد است و عوارض ناشی از آن به دلیل وجود آمین ها بسیار خطرناک و سرطان زا می باشد. در این پروژه هدف ساخت رنگ مو طبیعی جایگزین با داشتن کمترین عوارض شیمیایی است.

هدف از انجام پروژه: کاهش استفاده از رنگ های مو شیمیایی خطرناک و معرفی رنگ مو طبیعی جایگزین به کمک استفاده از حنا، پوست گردو،.....  علاوه بر تهیه رنگ مو طبیعی در این پروژه سعی کرده تا از دیگر خواص و مزایای مواد طبیعی بر روی موی سر نیز تحقیق و پژوهش به عمل آید تا بهترین رنگ و نه تنها در جهت رنگ کردن مو بلکه در جهت تقویت کنندگی مو نیز معرفی شود.

 روش انجام پروژه:

طی انجام یکسری فعالیت های آزمایشگاهی در آزمایشگاه شیمی دبیرستان مطابق با روش کار تنظیم شده که در ذیل آمده است به صورت بیولوژیکی (بیوشیمی) تصمیم به تهیه رنگ مو طبیعی گرفته ایم که بدون داشتن مواد شیمیایی خطرناک نظیر آمین ها آن را تهیه نماییم.

با استفاده از مواد زیر:
-1 حنا 2- سفید تخم مرغ 3- پوست گردو 4- قهوه 5- چای-6 عصاره گیاه رزماری 7- کافور 8- کاسنی
 شرح آزمایشات صورت گرفته:
آزمایش اول: 3 قاشق چای خوری حنا همراه 3 قاشق سفید تخم مرغ همراه با 2 قاشق مرباخوری چای سیاه
نتیجه حاصل از آزمایش اول: رنگ تهیه شده،  برروی موهای مشکی به رنگ زیتونی تیره رنگ می باشد و برروی موهای رنگ شده یا سفید به صورت زیتونی روشن در آمده که از نظر قدرت ماندگاری در درجه ی متوسط می باشد و می تواند با رنگ های N6 موجود در بازار که به صورت شیمایی است رقابت کند.

آزمایش دوم: 6 قاشق مرباخوری حنا و 3 قاشق مرباخوری سفید تخم مرغ و نصف استکان آب کلم بنفش.
نتیجه حاصل از آزمایش دوم: رنگ شرابی بدست آمده بسیار خوشرنگ است. لازم به توضیح است در مقایسه با رنگ موهای شیمیایی سفید تخم مرغ نقش اکسیدان را دارد که از سوختگی و یا ریزش مو جلوگیری کرده و باعث تثبیت رنگ مو طبیعی حاصله می شود.

آزمایش سوم: مخلوطی از حنا، قهوه و آب ولرم و زرده تخم مرغ را پس از همگن کردن به صورت ضمیری در آورده و به کمک سفیده تخم مرغ بر روی مو قرار داده.
نتیجه حاصل از آزمایش سوم: رنگ قهوه ای تیره مشابه رنگ N3 حاصل شده.

آزمایش چهارم: مقداری حنا، قهوه، نسکافه، پوست گردو و عصاره رزماری مخلوط کرده و به کمک سفیده تخم مرغ بر روی مو قرار داده.
نتیجه حاصل از آزمایش چهارم: رنگ قهوه ای تیره مشابه رنگ N3 حاصل شده.

نمونه موهای رنگ شده

 مهارت های کسب شده:
الف) آشنایی با نحوه تحقیق و پژوهش
ب ) انجام فعالیت عملی (آزمایشگاهی) برای تهیه رنگ موهای طبیعی
پ) آشنایی با انواع رنگ موهای شیمیایی و پیشنهاد مواد طبیعی جایگزین به جای آمین ها و دیگر مواد شیمیایی خطرناک

برای مشاهده مجموعه فایل های ضمیمه اینجا کلیک کنید.
 

بخش پژوهش های دانش آموزری تبیان، تهیه و تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه  های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال  های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه  ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده  های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح  های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: روش های کاربردی برای ماندگاری خیار
نام ارائه دهنده/دهندگان: فرناز ساحری
زمینه و نوع پروژه: علوم تجربی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: مجتمع آموزشی حضرت معصومه (س)

چکیده
هدف دانش آموزان از انجام این پژوهش مطالعه در مورد میوه خیار و روش های نوین نگهداری آن است. آن ها جهت انجام پژوهش خود از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده کردند.
 
هدف
هدف دانش آموزان از انجام این پژوهش مطالعه در مورد میوه خیار و روش های نوین نگهداری آن است. آن ها با مطالعه کتب و سایت های اینترنتی به ارائه روش های نوین در مورد نگهداری خیار پرداختند و روش های  موجود را به صورت عملی مورد آزمایش قرار دادند و در نهایت بهترین روش را ارئه کردند. روش پژوهش دانش آموزان از نوع پژوهش های کتابخانه ای و میدانی بود.

مقدمه
تاریخچه کشف و پرورش خیار به 100 سال قبل از میلاد مسیح می  رسد. چینی  ها نخستین ملتی بودند که خیار را پرورش داده و مصرف کردند و در قرن 16 میلادی، هندی  ها خیار را به شکل امروزی  اش به سراسر دنیا معرفی کردند. جالب است بدانیم که خیار جزو کدوها بوده و با طالبی، هندوانه و کدو تنبل در یک خانواده قرار می  گیرد. خیار حاوی آب و مواد مغذی بوده و برای سلامت و ثبات فیزیولوژیکی انسان اهمیت دارد. در طب قدیم ایران، خیار را میوه  ای سرد و تر به حساب آورده و عقیده داشتند که به خنک کردن بدن و هضم غذا کمک می  کند، از این  رو آن را در فصل رویش که همان تابستان است، مصرف می  کردند اما روش  های کشاورزی صنعتی، به دنبال این بودند که این محصول در تمام فصول در دسترس باشد بنابر این خیار گلخانه  ای را به بازار عرضه کردند.

خیارهایی که هم  اکنون در بازار ایران عرضه می  شوند سه نوع مختلف دارند: خیار رسمی (سبز قلمی ممتاز)، خیار گلخانه  ای و خیار سالادی. اولین قدم در هر خریدی این است که باید توجه کرد که انتخاب محصول با نوع مصرف آن تطابق داشته باشد. خیارهای سالادی پرآب و حجیم هستند در صورتی که خیارهای قلمی آب کمتری داشته و در عوض عطر و طعم خوبی نسبت به انواع دیگر دارند. خیارهای گلخانه  ای عطر و طعم زیادی نداشته و بیشتر جنبه تزیینی دارند. نکته مهم دیگر این است که خیار یک محصول قابل ذخیره  سازی نیست و فاصله زمان برداشت و مصرف آن باید بسیار کوتاه باشد تا مواد مغذی آن از بین نرود. حداکثر زمان نگهداری خیار در یخچال یک هفته است که در این مدت بیشتر خواص مفید آن از بین می رود.

ویژگی های یک خیار خوب
1. خیار خریداری شده باید فاقد هرگونه صدمه  دیدگی، لهیدگی و گودافتادگی باشد. هرگونه صدمه  دیدگی یا ضربه باعث تبخیر آب خیار شده و مواد مغذی آن به سرعت از بین خواهند رفت.
2. از خرید خیارهای چروکیده و خیارهایی که رنگ آن ها به زردی می  زند، خودداری کنید. وجود این نشانه  ها در محصول، علامت  ماندگی است و در واقع مصرف آن ها هیچ منفعتی برای شما نخواهد داشت.
3. خیار مرغوب دارای رنگ سبز تیره است و پوست آن درخشان و شفاف  به نظر می  رسد.
4. خیار را چگونه نگهداری کنیم؟

 روش نگهداری از خیار
یک روش قدیمی برای نگهداری خیار در یخچال قرار دادن آن در قابلمه ای در دار بود و اینک یک روش جدید: چنانچه خیار ها را درون ظرفی پر از آب قرار داده و داخل یخچال بگذارید، خیارها تر و تازه می مانند و از پلاسیده شدن آن ها جلوگیری می شود.

مهارت  های کسب شده
1. استفاده پیشرفته از موتورهای جستجو در اینترنت و به زبان انگلیسی
2. استفاده از کتاب های پیشرفته زمین شناسی
3. پرسش و تحقیق از کتابخانه ها و مراکز آموزشی زمین شناسی

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی

تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: ساختار ماکتی از تفاوت های سلول های گیاهی و جانوری
نام ارائه دهنده/دهندگان: پریا کولیوند، مهدیس برغمدی، تینا صادق آبادی، اریکا جهانگیری
زمینه و نوع پروژه: علوم زیستی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: دبستان رسا

چکیده
هدف دانش آموزان از پژوهش حاضر نمایش اختلاف میان سلول های گیاهی و جانوری به صورت ماکت است.

مقدمه
سلول های جانوری و سلول های گیاهی هر دو از این نظر که سلول های یوکاریوتی هستند با هم مشابه اند. این سلول ها دارای یک هسته هستند که DNA در آن قرار دارد و هسته به وسیله یک غشاء از دیگر ساختارهای سلولی جدا شده است. هم سلول های گیاهی و هم سلول های جانوری فرآیندهای مشابهی برای تولید مثل دارند که شامل میتوز و میوز است. (میتوز فرایندی در تقسیم سلولی است که در آن هسته ها تقسیم می شوند. در میوزیک کروموزوم در یک سلول به نیم کاهش می یابد و به دو تک سلولی تقسیم می شود.)
سلول های جانوری و گیاهی انرژی مورد نیاز برای رشد و حفظ عملکرد نرمال سلولی را از فرایند تنفس سلولی به دست می آورند. همچنین هر دوی این سلول ها ساختارهای سلولی ای دارند که به نام اندامک شناخته می شود. اندامک ها تخصص یافته اند تا وظایف لازم برای عملیات سلولی نرمال را انجام دهند. سلول های جانوری و گیاهی برخی از اجزای سلولی مشترک نیز دارند از جمله از یک هسته، دستگاه گلژی، شبکه آندوپلاسمی، ریبوزوم، میتوکندری، پراکسی زوم، اسکلت سلولی و غشاء سلول (پلاسما) برخوردارند.

 سلول های گیاهی

تفاوت های سلول های جانوری و گیاهی
حجم: سلول های جانوری به طور کلی کوچک تر از سلول های گیاهی هستند. طول سلول های جانوری از 10 تا 30 میکرومتر متغیر است، در حالی که طول سلول های گیاهی بین 10 و 100 میکرومتر است.
شکل: سلول های جانوری اندازه های مختلفی دارند و بیشتر به اشکال گرد یا نامنظم تمایل دارند. اما سلول های گیاهی در مقایسه با سلول های جانوری از نظر اندازه بیشتر شبیه یک دیگرند و از نظر شکل نیز معمولاً مستطیل شکل و یا به شکل مکعب اند.
ذخیره انرژی: سلول های جانوری انرژی را به شکل گلیکوژن کربوهیدرات های پیچیده ذخیره می کنند. (گلیکوژن یک پلی ساکارید به شکل گلوکز است).
پروتئین ها: از 20 اسید آمینه مورد نیاز برای تولید پروتئین ها، تنها 10 تای آن ها را می توان به طور طبیعی در سلول های جانوری تولید کرد. بقیه که اسید آمینه های ضروری نیز نامیده می شوند باید از طریق رژیم غذایی به دست آورده شوند. اما گیاهان قادر به سنتز تمام 20 اسید آمینه هستند.
تمایز: در سلول های جانوری، تنها سلول های بنیادی قادرند به انواع سلول های دیگر تبدیل شوند. اما بیشتر انواع سلول گیاهی قادر به تمایز هستند.
رشد: اندازه سلول های جانوری با افزایش تعداد سلول ها افزایش می یابد. اما اندازه سلول های گیاهی عمدتاً با بزرگ تر شدن افزایش می یابد. سلول های گیاهی با جذب آب بیشتر به واکوئل مرکزی رشد می کنند.
دیواره سلولی: سلول های جانوری دیواره سلولی ندارند، اما غشای سلولی دارند. سلول های گیاهی دارای دیواره سلولی هستند که از سلولز تشکیل شده همچنین به عنوان یک غشای سلولی هم عمل می کند.
 
هدف دانش آموزان از پژوهش حاضر نمایش اختلاف میان سلول های گیاهی و جانوری به صورت ماکت است.
نحوه انجام کار و بررسی: برای نشان دادن بخش های مختلف سلول بنابر نظر و سلیقه دانش آموزان از وسایل بازیافتی مانند پلاستیک، کاغذ باطله، جعبه کارتنی و نایلون استفاده خواهد شد. بخش های مختلف سلول های گیاهی و جانوری با التفاده از این وسایل ساخته شده و در اخر دو ماکت با هم مقایسه می شود تا دانش آموزان تفاوت ها را با هم دیده و مقایسه کنند. سلول های گیاهی و جانوری در داشتن و یا نداشتن پلاست، دیواره سلولی، واکوئل بزرگ مرکزی و موقعیت قرار گرفتن هسته با یک دیگر متفاوت هستند.

 مهارت های کسب شده
تلاش می شود برای تهیه این ماکت از وسایل دورریختنی و غیرقابل استفاده ای که خانواده ها در طول شبانه روز ممکن است در بین زباله ها قرار دهند استفاده شود.
 

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: مهدی رحمانی

تنظیم: نسرین صادقی

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره تعداد 105 گروه به عنوان گروه های برتر در بخش های سمینارهای علمی، مسابقات و غرفه های نمایشگاهی به عنوان گروه های برتر برگزیده و معرفی شدند.
 بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های برتر علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.

مقطع: متوسطه دوره دوم
موضوع: ساخت رنگ موهای طبیعی با مواد گیاهی (حنا)
نام مدرسه: تزکیه
نام استاد: خانم نسیم پازوکی
دانش آموزان: فاطمه حسن، زهراسادات فتاحی بلمیری

چکیده:

با توجه به اینکه در جامعه امروزی استفاده از رنگ های شیمیایی بسیار زیاد است و عوارض ناشی از آن به دلیل وجود آمین ها بسیار خطرناک و سرطان زا می باشد. در این پروژه هدف ساخت رنگ مو طبیعی جایگزین با داشتن کمترین عوارض شیمیایی است.

هدف از انجام پروژه: کاهش استفاده از رنگ های مو شیمیایی خطرناک و معرفی رنگ مو طبیعی جایگزین به کمک استفاده از حنا، پوست گردو،.....  علاوه بر تهیه رنگ مو طبیعی در این پروژه سعی کرده تا از دیگر خواص و مزایای مواد طبیعی بر روی موی سر نیز تحقیق و پژوهش به عمل آید تا بهترین رنگ و نه تنها در جهت رنگ کردن مو بلکه در جهت تقویت کنندگی مو نیز معرفی شود.

 روش انجام پروژه:

طی انجام یکسری فعالیت های آزمایشگاهی در آزمایشگاه شیمی دبیرستان مطابق با روش کار تنظیم شده که در ذیل آمده است به صورت بیولوژیکی (بیوشیمی) تصمیم به تهیه رنگ مو طبیعی گرفته ایم که بدون داشتن مواد شیمیایی خطرناک نظیر آمین ها آن را تهیه نماییم.

با استفاده از مواد زیر:
-1 حنا 2- سفید تخم مرغ 3- پوست گردو 4- قهوه 5- چای-6 عصاره گیاه رزماری 7- کافور 8- کاسنی
 شرح آزمایشات صورت گرفته:
آزمایش اول: 3 قاشق چای خوری حنا همراه 3 قاشق سفید تخم مرغ همراه با 2 قاشق مرباخوری چای سیاه
نتیجه حاصل از آزمایش اول: رنگ تهیه شده،  برروی موهای مشکی به رنگ زیتونی تیره رنگ می باشد و برروی موهای رنگ شده یا سفید به صورت زیتونی روشن در آمده که از نظر قدرت ماندگاری در درجه ی متوسط می باشد و می تواند با رنگ های N6 موجود در بازار که به صورت شیمایی است رقابت کند.

آزمایش دوم: 6 قاشق مرباخوری حنا و 3 قاشق مرباخوری سفید تخم مرغ و نصف استکان آب کلم بنفش.
نتیجه حاصل از آزمایش دوم: رنگ شرابی بدست آمده بسیار خوشرنگ است. لازم به توضیح است در مقایسه با رنگ موهای شیمیایی سفید تخم مرغ نقش اکسیدان را دارد که از سوختگی و یا ریزش مو جلوگیری کرده و باعث تثبیت رنگ مو طبیعی حاصله می شود.

آزمایش سوم: مخلوطی از حنا، قهوه و آب ولرم و زرده تخم مرغ را پس از همگن کردن به صورت ضمیری در آورده و به کمک سفیده تخم مرغ بر روی مو قرار داده.
نتیجه حاصل از آزمایش سوم: رنگ قهوه ای تیره مشابه رنگ N3 حاصل شده.

آزمایش چهارم: مقداری حنا، قهوه، نسکافه، پوست گردو و عصاره رزماری مخلوط کرده و به کمک سفیده تخم مرغ بر روی مو قرار داده.
نتیجه حاصل از آزمایش چهارم: رنگ قهوه ای تیره مشابه رنگ N3 حاصل شده.

نمونه موهای رنگ شده

 مهارت های کسب شده:
الف) آشنایی با نحوه تحقیق و پژوهش
ب ) انجام فعالیت عملی (آزمایشگاهی) برای تهیه رنگ موهای طبیعی
پ) آشنایی با انواع رنگ موهای شیمیایی و پیشنهاد مواد طبیعی جایگزین به جای آمین ها و دیگر مواد شیمیایی خطرناک

برای مشاهده مجموعه فایل های ضمیمه اینجا کلیک کنید.
 

بخش پژوهش های دانش آموزری تبیان، تهیه و تنظیم: نسرین صادقی

مقدمه:

آیا می توانید توپی را تصور کنید که به دو دیوار روبه روی هم برخورد می کند و این حرکت رفت و برگشتی را تا بی نهایت انجام می دهد؟ اگر این قضیه واقعیت داشته باشد شگفت انگیز است، نه؟ حال اگر به جای توپ، نور میان دو دیوار که هر دو آینه ای باشند حرکت رفت و برگشتی انجام دهد چطور؟ به نظرتان این حرکت رفت و برگشتی می تواند تا ابد ادامه داشته باشد؟ تصور کنید با هر برگشت نور از آینه بازتابی از یک جسم، مثلاً شما، در آینه اضافه می شود. در این صورت تعدادی نامحدود از شما وجود خواهد داشت! ممکن است چیزی مشابه این را در اتاقی با چند آینه مشاهده کرده باشید. اما به نظرتان آیا می توانیم تعداد نامحدودی بازتاب در آینه ایجاد کنیم؟

این فعالیت علمی را انجام دهید تا ببینید چند تصویر از یک جسم در آینه قابل تشکیل هستند. با انجام این فعالیت حتی ممکن است به انجام چند کار هنری با این تکنیک ترغیب شوید.
 
 

پیش زمینه:

دلیل اینکه اجسام را می بینیم آن است که نوری که به آنها می تابد به چشمان ما بازتاب می شود (و سپس توسط مغز به عنوان جسمی خاص درک می شوند). اما اگر نور از یک جسم به یک آینه ی تخت برخورد کند و قبل از رسیدن به چشم ما بازتاب شود چه اتفاقی می افتد؟ مغز ما که نمی داند نور بازتاب شده است با اطلاعاتی که دریافت کرده است و با این فرض که نور در مسیری مستقیم از جسم به چشم رسیده است تصویر را بازسازی می کند. نتیجه چیزی است که در آینه می بینید: جسمی که مشابه جسم واقعی است اما مکان آن به ظاهر در پشت آینه است. این بازتابی از جسم است، در واقع یک توهم نوری و تصویری مجازی از جسم واقعی.

آینه ها به دلیل براق بودن تقریباً تمام نوری که به آنها برخورد می کند را بازتاب می کنند. علاوه بر این سطح آینه ها صاف است و به همین خاطر نور به شکلی یکسان از تمام سطح آنها منعکس می شود. این مسئله باعث می شود مغز بتواند تصویری مشخص از جسم را بازسازی کند. آینه های با کیفیت بالا نور را بسیار خوب منعکس می کنند اما حتی این آینه ها نیز بخش بسیار کوچکی از نور تابیده شده را جذب و پراکنده می کنند. در نتیجه تصویر یک جسم در آینه همیشه مقداری تیره تر و با وضوح کمتر از حالتی است که نور مستقیم از جسم به چشم ما برسد.

 
حال اگر نور قبل از رسیدن به چشم چندین بار منعکس شود، با رسیدن به چشم چه تصویری در مغز ایجاد می شود؟ پاسخ این سوال را با انجام این فعالیت علمی خواهید یافت و راه هایی برای ایجاد تصاویر بسیار زیبا خواهید آموخت.

مواد و وسایل مورد نیاز:

آینه ی دیواری بزرگ
آینه ی کوچک با حاشیه ی نازک یا بدون حاشیه
چند وسیله ی کوچک رنگی (اختیاری)

آماده سازی:

آینه ی کوچک و چند جسم کوچک رنگی که دوست دارید استفاده کنید را آماده کنید.

روش کار:

در مقابل یک آینه ی قدی بزرگ بایستید و به آن نگاه کنید. دقت داشته باشید که فاصله ی شما با آینه حدود بیست سانتیمتر باشد.

آینه ای کوچک را درست در پایین چشم های خود نگه دارید تا دو سطح بازتاب کننده ی آینه ها در مقابل هم قرار بگیرند.

انگشت اشاره ی خود را بین دو آینه نگه دارید، به طوری که ناخن انگشتتان رو به آینه ی قدی بزرگ باشد. آیا بازتاب انگشت خود در آینه ی قدی را می بینید؟ آیا ناخن انگشتتان را می بینید یا سمتی که پوست دارد یا هر دو؟

در حالی که به انگشت اشاره ی خود در آینه ی بزرگ نگاه می کنید، موقتاً آینه ی کوچک را کنار ببرید و باز آن را به جای خود برگردانید. آیا تصویری که در آینه ی بزرگ می بینید تحت تأثیر حضور آینه ی کوچک است؟ می توانید مشاهدات خود را توضیح دهید؟
 
 آینه ی کوچک را کمی کج کنید و به بازتاب (یا بازتاب ها) دقت کنید. آیا در موقعیتی خاص بازتاب های بسیار کمی می بینید؟ کمترین تعداد بازتاب هایی که مشاهده می کنید چقدر است؟ آیا در موقعیتی خاص بازتاب های بسیار زیادی می بینید؟ تعداد بازتاب ها در این حالت چقدر است؟ آیا به نظر می رسد تعداد آنها نامحدود است؟
 
 آینه ی کوچک را در موقعیتی نگه دارید که بازتاب های زیادی به وجود بیایند. آیا این حس به شما دست می دهد که بازتاب ها مرتب دورتر می شوند؟ تفاوت میان بازتاب های به ظاهر دور با بازتاب های به ظاهر نزدیک چیست؟ آیا با دور شدن بازتاب ها تصویر تیره تر و وضوح آن کمتر می شود؟
 
 یک قدم به عقب بروید. با افزایش فاصله ی شما و آینه (در واقع فاصله ی آینه ی کوچک و آینه ی بزرگ) تصویری که می بینید چه تفاوتی می کند؟ حال به آینه ی قدی بسیار نزدیک شوید. کدام یک از این دو حالت منجر به ایجاد بازتاب های بیشتر می شود؟

آزمایش های تکمیلی:

آینه ی کوچک خود را به صورت عمودی روی آینه ی بزرگ با زاویه ی نود درجه نگه دارید. می توانید برای راحتی آینه ی کوچک را روی صفحه ای به آینه ی بزرگ تکیه دهید. نوک انگشت خود یا یک جسم کوچک رنگی را در جایی میان دو سطح بازتاب کننده در زاویه ی نود درجه قرار دهید. چشمان خود را هم سطح با آینه ی کوچک نگه دارید و به سمت خط عمودی که دو آینه در آنجا به هم برخورد می کنند نگاه کنید، به طوری که آینه ی بزرگ و کوچک را به طور همزمان ببینید. اکنون چند بازتاب مشاهده می کنید؟ زاویه ی بین دو سطح بازتاب کننده را از نود به شصت درجه کاهش دهید. تعداد بازتاب ها چه تغییری می کند؟ زوایای ۴۵ و ۳۰ درجه را نیز امتحان کنید. آیا الگویی تشخیص می دهید؟ آیا می توانید مشاهدات خود را توجیه کنید؟

 با استفاده از خواص بازتابی که اکنون آموختید و چند جسم رنگی یک کار هنری درست کنید. سپس سعی کنید اثر خود را نقاشی کنید و به الگوی تقارن در آن دقت کنید.
 
 اگر زیبابین دارید، داخل آن را نگاه کنید. آیا می توانید نحوه ی کار این وسیله را توضیح دهید؟ فکر می کنید زیبابین شما چند آینه داشته باشد؟ زاویه ی قرارگیری آینه ها چگونه است؟ اگر اجازه دارید زیبابین را از هم باز کنید. (دقت داشته باشید که به احتمال زیاد نخواهید توانست مجدداً آن را به شکل اولیه درآورید.)(همچنین می توانید از یک کیت ساخت زیبابین برای این منظور استفاده کنید.)
 
پس از باز کردن آن قطعات زیبابین را به طور دقیق بررسی کنید. سعی کنید آن را دوباره درست کنید و قطعات آن را یکی یکی تغییر دهید و نتیجه را بررسی کنید. اگر یکی از آینه ها را با کاغذ سیاه بپوشانید چه تغییری در تصویری که می بینید ایجاد می شود؟ با پوشاندن سطح آینه های بیشتر چه اتفاقی می افتد؟ قطعه ی دارای اشیای کوچک را بردارید و در سر لوله یک نقاشی رنگارنگ قرار دهید. آیا چیزی می بینید؟ با بلند کردن لوله آیا تصویری مشاهده می کنید؟ دلیل این مشاهدات چیست؟

مشاهده و نتیجه گیری:

آیا تصویری نامتناهی از انگشت خود مشاهده می کنید؟ هنگامی که به انگشت خود در آینه ی قدی نگاه می کنید بازتاب ایجاد شده توسط نوری که از انگشت شما به سطح آینه برخورد کرده و به چشمانتان بازتاب شده است را می بینید. به نظر می رسد که انگشت در پشت آینه قرار دارد. در این حالت کدام سمت از انگشت خود را در آینه می بینید، ناخن؟
 
با اضافه کردن آینه ی کوچک، به نور بازتاب شده از آینه ی قدی اجازه می دهید به آینه ی کوچک برخورد کند. بدین ترتیب بازتابی از یک بازتاب به وجود می آید. با نگاه کردن به آینه ی بزرگ نمی توانید این بازتاب مجدد را در پشت آینه ی کوچک ببینید. با این وجود می توانید بازتابی از آن را هنگامی که نور این بازتاب مجدد به آینه ی قدی می خورد و برمی گردد مشاهده کنید. بخش کوچکی از این نور بازگشتی به چشمان شما می رسد و باعث می شود بتوانید بازتابِ بازتابِ یک بازتاب را ببینید. هر بازگشت نور یک بازتاب به این بازتاب ها اضافه می کند. به احتمال زیاد این بازتاب ها در فعالیت شما بی نهایت به نظر می رسند. (اگر چه با توجه به آن چه از پخش و جذب مقداری از نور توسط آینه می دانیم، این تعداد نامحدود نیست.)
 
دقت کنید که آینه ی کوچک بخش دارای پوست انگشت شما را نیز بازتاب می کند و در نتیجه می توانید تصویر این قسمت از انگشتتان را نیز به عنوان بازتابی از بازتاب در آینه ی قدی ببینید.  آیا با دور شدن تصویرها میزان شفافیت و وضوح آنها کاهش می یابد؟ آینه با هر بازتاب مقدار کمی از نور را جذب و پخش می کند. پس از چندین بازتاب تصویرها محو می شوند و شما دیگر قادر به تشخیص آنها نیستید. افزایش فاصله میان دو آینه این محو شدن را تسریع می کند و در نتیجه تعداد بازتاب های قابل مشاهده کاهش می یابد. ممکن است شما توانسته باشید با انگشتتان جلوی نور بازتاب شده را بگیرید تا بازتاب های بیشتری رخ ندهند. در این حالت شما تنها یک بازتاب از ناخن انگشت خود مشاهده می کنید.

اگر آزمایش تکمیلی را انجام داده باشید، با نگه داشتن دو آینه با زاویه ی نود درجه یا کوچکتر از هم، دایره ای از تصاویر را مشاهده کرده اید. اگر زاویه ی بین دو آینه کسری زوج از ۳۶۰ درجه باشد (دایره ی کامل)، در این صورت الگویی زیبا از بازتاب ها را مشاهده خواهید کرد. زیبابین ها با استفاده از بازتاب های به ظاهر بی نهایت و آینه های زاویه دار تصاویری زیبا خلق می کنند. 

منبع:   SA

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان،تنظیم:نیلوفر یاقوتی